Buluş
Buluş, yenilik unsurunu kapsayan, bulma ve yaratma ile ilgili bir kavram olup
sanayide uygulanabilir nitelikte ve bilinen tekniği aşan teknik gelişmedir.
Patent
Tarım dahil sanayinin herhangi bir alanında uygulanabilen “ Yeni Buluşlar”
patent belgesi ile korunur. Sanayi ile ilgili her çeşit yeni buluş patent
korumasının kapsamındadır. Örneğin, makinalar, araçlar, aygıtlar,
kimyasal bileşikler ve işlemler ile her çeşit üretim usulleri patent
belgesi ile korunabilir.
Buluşlara patent verilerek korunabilmesi için aşağıdaki kriterlerin varlığı aranır:
- Sanayiye uygulanabilir olma,Faydalı Model
Yeni buluşları korumak için
verilen bir başka belge de Faydalı Model Belgesi’dir. Faydalı Model Belgesi
ile Patent arasındaki başlıca farklar: yenilik kriteri, koruma süresi,
inceleme ve değerlendirme şekli olarak özetlenebilir.
Genel olarak küçük kapsamlı buluşları teşvik amacıyla düzenlenen beyan
esaslı bu belgenin koruma süresi 10 yıldır.
Yurt Dışında Koruma
Türkiye'de alınan bir Patent veya Faydalı Model Belgeleri Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde geçerlidir. Bu sebeple, yurt dışında koruma sağlanabilmesi için, talep edilen ülkelerde de başvuru yapılması gerekir. Türkiye'nin de üye olduğu Uluslararası ve Bölgesel Anlaşmalar yoluyla yurt dışında korumaya kolaylık getirilmiştir.
1. Patent İşbirliği Anlaşması
Türkiye, 1 Ocak 1995 tarihi itibariyle Patent İşbirliği Anlaşması’na (PCT) üyedir. Yaklaşık 130 üyesi olan bu anlaşma, Dünya Fikri Haklar Örgütü (WIPO) tarafından yürütülen bir patent başvurusuyla üye ülkelerde tescil imkanı sağlamaktadır.
PCT başvurusu, Türkiye'de yapılan bir patent başvurusunun rüçhanından (öncelik hakkı) yararlanılarak 12 ay içinde yapılabilir ya da direk olarak talep edilebilir. Koruma kapsamı, başvuru sırasında seçilecek ülkeler doğrultusunda belirlenir. Bu sistem kullanıldığında, başvurunun araştırma ve inceleme raporları ve düzeltmeleri tek bir dosya üzerinde yapılır ve 30 aylık süre içinde bu işlemler tamamlanarak, dosya ulusal başvurulara dönüştürülür. Böylelikle, her bir ülke için ayrı ayrı ödenecek raporlama maliyetleri ortadan kalkmış olur.
Faydalı Model koruması olmayan ülkelerde Türkiye’deki faydalı model başvurusuna dayalı olarak patent başvurusu yapılabilmektedir.
2. Avrupa Patenti
Bölgesel nitelikli bu sistem, sözleşmeye üye ülkelerde patent koruması sağlamaktadır. Avrupa Patenti düzenlendikten sonra, koruma istenen ülkelerde ulusal patente dönüştürülür ve bu ülkelerin ulusal yasalarına göre korunur. Bu sistemle başvuru, araştırma, inceleme ve belge verilmesi ile ilgili işlemler bir ofiste yapılmakta ve maliyetler azaltılmaktadır.
Üye ülkeler:
Avusturya, İzlanda, Belçika, İtalya, Bulgaristan, Lihtenştayn, İsviçre, Litvanya, Kıbrıs, Lüksemburg, Çek Cumhuriyeti, Letonya, Almanya, Monako, Danimarka, Hollanda, Estonya, Polonya, İspanya, Portekiz, Finlandiya, Romanya, Fransa, İsveç, Yunanistan, Slovakya, Macaristan, Türkiye, İrlanda.
Avrupa Patentlerini tanıyan ülkelerdir : Arnavutluk, Bosna ve Hersek, Hırvatistan, Makedonya ile Sırbistan ve Karadağ
Patent Teşvikleri
T.C. vatandaşları ile Türkiye
sınırları içerisinde faaliyet gösteren, Türk hukukuna göre kurulmuş ve Türk
tabiiyetinde olan şirketler, 23.08.2006 tarihinden itibaren yapılan patent başvuruları
için patent teşvik sisteminden yararlanabilmektedirler.
Sadece patent başvurularını kapsayan bu teşvik sisteminde birer yıllık
olarak belirlenen teşvik dönemi içerisinde; tüzel kişiler en fazla 20, gerçek
kişiler ise en fazla 5 başvuru için teşvik sisteminden yararlanacaklardır.
Her yıl yeniden belirlenecek olan teşvik miktarı 2006 yılı için 3000 YTL
dir. Patent teşviki için başvurmadan önce; (ulusal, uluslararası veya bölgesel)
bir patent başvurusunda bulunmuş olmak gerekmektedir. Patent Başvurusu Teşvik
ve Destekleme Esasları; “Ulusal Patent Başvuruların Geri Ödemesiz
Desteklenmesi”, “Uluslararası veya Bölgesel Patent Başvurularının İlk
Aşamasının Geri Ödemesiz Desteklenmesi” ve “Uluslararası veya Bölgesel
Patent Başvurularının Araştırma Raporundan Sonraki İşlem Ücretlerinin
Geri Ödemeli Desteklenmesi” ‘ni kapsamaktadır.